Gà Cao Lãnh, còn được gọi là gà nòi Cao Lãnh, là một loại gà chọi bản địa của Việt Nam có nguồn gốc từ vùng Cao Lãnh, Đồng Tháp. Gà nòi Cao Lãnh đã trở thành huyền thoại và được ca ngợi trong câu ca dao: Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh/ Gái nào bảnh bằng gái Nha Mân. Gà Cao Lãnh là một sản phẩm đặc biệt nổi tiếng của miền Nam, được ưa chuộng trong các tỉnh lục tỉnh.
Đánh giá
Trong lĩnh vực nghiên cứu về giống gà này, Vương Hồng Sển được biết đến là chuyên gia hàng đầu. Trong cuốn sách Phong lưu cũ mới của ông, đã có hơn trăm trang dành cho việc thảo luận về thú đá gà và đặc biệt nhấn mạnh về danh tiếng của giống gà Cao Lãnh. Ông cho rằng gà Cao Lãnh là giống gà nổi tiếng nhất. Từ lâu, gà Cao Lãnh đã được chăm sóc kỹ lưỡng, nổi tiếng với sức mạnh hung dữ và kỹ thuật đá đỉnh cao. Gà Cao Lãnh được biết đến với các đòn độc như vỉa tối, vỉa sáng, gà vừa hay, cựa nhạy, chém liên tu. Chúng có khả năng đá song phi, hai cựa phóng tới như cặp dao.
Sự xuất sắc của giống gà Cao Lãnh xuất phát từ việc kết hợp giữa gà Miên và trống Việt để tạo ra giống lai, trong đó gà nòi Cao Lãnh là đại diện nổi bật. Gà Việt có kỹ thuật chém tốt nhưng dễ bị đánh, trong khi gà Miên chém không tốt nhưng khả năng chịu đòn tốt, không bỏ chạy. Tuy nhiên, sau này, giống gà Cao Lãnh chỉ giỏi và nổi tiếng vào thời xưa, sau đó dần suy thoái. Nguyên nhân chính là do người nuôi gà không biết lựa chọn giống, làm cho gà lai với nhau nhiều quá, dẫn đến suy giảm chất lượng và dòng huyết thống của giống gà này.
Chọi gà
Gà chọi Cao Lãnh là loại gà có đặc điểm riêng biệt với những đòn đá độc đáo, thu hút sự quan tâm của nhiều người từ mọi tầng lớp xã hội, kể cả các quan lại và tướng lãnh như Nguyễn Cao Kỳ. Những người yêu thích gà chọi có thể dành cả ngày để quan sát chân gà, màu lông và dáng vẻ của chúng. Ví dụ, gà có màu lông chuối thường bị coi là không may mắn, vì vậy người chơi gà tránh chọn gà này để đấu với gà sinh đôi, vì khi một con ra trận đá, con còn lại sẽ gáy vang lên, được xem là điềm tốt. Do đó, hiếm khi người ta mang cặp gà sinh đôi ra trận cùng nhau vì sẽ không ai dám cáp độ đá.
Thường thì sau một năm nuôi gà, chúng đã trưởng thành và có thể tham gia vào các trận đá gà. Tuy nhiên, các chủ gà thường không cho gà ra trận ngay mà tiếp tục huấn luyện chúng để tích luỹ kinh nghiệm chiến đấu. Sau khoảng 5-7 ngày, gà được xổ một lần để tham gia đấu tập. Trong quá trình huấn luyện, các chủ gà quan sát thế đá, phân tích từng cú đánh để đánh giá khả năng và điểm mạnh, yếu của gà, từ đó chuẩn bị chiến thuật cho trận đấu chính thức.
Gà chọi cũng có tính tương sinh tương khắc, vì vậy việc lộ bài như gà nhựt nguyệt với cựa đen trắng sẽ bị phát hiện và bắt bài. Để tránh bị phá, các chủ gà thường giữ kín thông tin về những con gà đặc biệt như gà ma. Gà ma ở Cao Lãnh có thể khiến đối thủ mất tập trung và không thể tung ra đòn hiệu quả trong trận đấu.
Nuôi gà
Một con gà Cao Lãnh tại Thành phố Hồ Chí MinhTheo nghề nuôi gà chiến, người ta phải chấp nhận khó khăn như việc chăm sóc con gà. Con gà cần được cung cấp đủ thức ăn và nước để phát triển khỏe mạnh, chuẩn bị cho việc đấu đá với các đối thủ. Để có con gà chiến thực sự khỏe mạnh, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về dinh dưỡng và chăm sóc.
Việc cho gà ăn quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng béo phì, dư mỡ, và làm giảm khả năng di chuyển của gà. Nước uống cho gà cũng cần phải là nước mưa, được bảo quản trong lu có nắp đậy, để tránh nguy cơ lây nhiễm từ nước máy.
Mỗi sáng, cần cho gà uống một lượng nước cố định để đảm bảo chúng không bị khát khi ra trận. Nuôi gà chiến đòi hỏi cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và chế độ tập luyện nghiêm ngặt để chúng phát triển khỏe mạnh, linh hoạt và chịu đựng được các trận đấu.
Ngoài ra, việc chăm sóc lông, móng, chân, cổ… của gà cũng rất quan trọng để chúng có thể di chuyển linh hoạt trong trận đấu. Để tăng cường sức khỏe cho gà, người nuôi cần áp dụng các biện pháp như tẩm nghệ, phun rượu và sử dụng bài thuốc truyền thống.
Cuối cùng, việc nhốt gà cách ly là điều cần thiết để tránh tình trạng gà dễ bị stress và mất sức khi tiếp xúc với các gà khác.
